Marek Krajewski

(ur. 1966) autor kryminałów, były wykładowca akademicki (filologia klasyczna). Jeden z najchętniej tłumaczonych polskich pisarzy współczesnych. 

Krajewski w dużym stopniu przyczynił się do odrodzenia na początku XXI wieku polskiej prozy kryminalnej i sprawił, że niemal przez dekadę kryminał retro był podgatunkiem dominującym. Wszystko to za sprawą cyklu powieści, którego protagonistą jest niemiecki policjant Eberhard Mock, zapoczątkowanego Śmiercią w Breslau (1999). Cykl bardzo szybko zyskał miano bestsellerowego. Krajewski w udany sposób połączył w swoich powieściach elementy kryminału noir, przede wszystkim z ducha Raymonda Chandlera, oraz tak zwanej prozy małych ojczyzn. Chandlerowski jest główny bohater serii. Mock to człowiek niejednoznaczny, rozdarty między dobrem a złem, skażony licznymi nałogami, ale jednak budzący sympatię, głównie dlatego, że jest wierny kanonowi swoich wartości. Z czarnym kryminałem powieści autora Końca świata w Breslau (2003) łączy też atmosfera – mroczna i duszna. Zaś z inspiracji prozą małych ojczyzn pochodzi obraz przedwojennego i wojennego (w Festung Breslau, 2006) Breslau, miasta bezpowrotnie zniszczonego przez „historię spuszczoną z łańcucha”. 

Krajewski bardzo szybko wypracował własną formułę powieści kryminalnej retro, którą konsekwentnie posługiwał się w kolejnych książkach. Swoistym znakiem firmowym autora Widm w mieście Breslau (2005) stały się specyficzne intrygi budowane wokół motywów zbrodni na tle seksualnym albo zbrodniczych działań mniej lub bardziej tajnych stowarzyszeń. 

Po serii z Mockiem Krajewski poświęcił się pisaniu drugiego cyklu kryminalnego, którego głównym bohaterem jest komisarz Edward Popielski. Jego akcja rozgrywa się w przedwojennym Lwowie, a w późniejszych częściach serii także w powojennym Wrocławiu (obaj bohaterowie Krajewskiego prowadzili wspólne śledztwo w powieści Głowa Minotaura, 2009). Popielski jest bohaterem podobnym do Mocka. Tak samo jak policjant z Breslau uwielbia łacinę, szachy, mocne trunki i dobre jedzenie, spędza czas w towarzystwie prostytutek, a w trakcie śledztwa niezbyt przejmuje się procedurami policyjnymi, grając według własnych zasad.  

Krajewski jest także współautorem książek. Razem z Mariuszem Czubajem napisał dwa kryminały współczesne: Aleja samobójców (2008) i Róże cmentarne (2009). Należą one do serii powieściowej, w której głównym bohaterem jest policjant z Gdańska, nadkomisarz Jarosław Pater, niepokorny typ, miłośnik jazzu i piłki nożnej, purysta językowy. Kryminały te to udane połączenie elementów typowych dla pisarstwa obu autorów, takich jak wielopoziomowe intrygi kryminalne, serie mrocznych zbrodni, dbałość o precyzyjny i zajmujący opis przestrzeni miejskiej, humor i ironia. Książka Umarli mają głos. Prawdziwe historie (2015) jest wspólnym dziełem Krajewskiego oraz słynnego patologa i biegłego sądowego Jerzego Kaweckiego. Składa się z dwunastu – wedle określenia autora – opowiadań reportażowych, fabularyzowanych relacji ze skomplikowanych, trudnych śledztw, w których w swojej kilkudziesięcioletniej praktyce zawodowej brał udział patolog. 

Krajewski zdobył między innymi Nagrodę Wielkiego Kalibru (2003) oraz Paszport „Polityki” (2005). 

[WS]

Bibliografia

  • Śmierć w Breslau, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1999. 
  • Koniec świata w Breslau, Warszawa: W.A.B., 2003. 
  • Widma w mieście Breslau, Warszawa: W.A.B., 2005. 
  • Festung Breslau, Warszawa: W.A.B., 2006. 
  • Dżuma w Breslau, Warszawa: W.A.B.,  2007. 
  • Aleja samobójców (wspólnie z Mariuszem Czubajem), Warszawa: W.A.B., 2008. 
  • Róże cmentarne (wspólnie z Mariuszem Czubajem), Warszawa: W.A.B., 2009. 
  • Głowa Minotaura, Warszawa: W.A.B., 2009. 
  • Erynie, Kraków: Znak, 2010. 
  • Liczby Charona, Kraków: Znak, 2011. 
  • Rzeki Hadesu, Kraków: Znak, 2012. 
  • W otchłani mroku, Kraków: Znak, 2013. 
  • Władca liczb, Kraków: Znak, 2014. 
  • Arena szczurów, Kraków: Znak, 2015. 
  • Mock, Kraków: Znak, 2016. 
  • Mock: Ludzkie zoo, Kraków: Znak, 2017. 
  • Mock: pojedynek, Kraków: Znak, 2018. 
  • Mock: Golem, Kraków: Znak, 2019. 
  • Mock. Moloch, Kraków: Znak, 2020. 
  • Diabeł stróż, Kraków: Znak, 2021. 
  • Błaganie o śmierć, Kraków: Znak, 2022. 
  • Dziewczyna o czterech palcach, Kraków: Znak, 2019. 
  • Pomocnik kata, Kraków: Znak, 2020. 
  • Miasto szpiegów, Kraków: Znak, 2021. 
  • Czas zdrajców, Kraków: Znak, 2022. 
  • Demonomachia, Kraków: Znak, 2022. 
  • Pasożyt, Kraków: Znak, 2023. 
  • Ostra, Kraków: Znak, 2023. 
  • Słowo honoru, Kraków: Znak, 2024. 
  • Ostatni pisarz, Kraków: Znak, 2024. 

Tłumaczenia

angielski: 

  • Death in Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Danusia Stok, London: MacLehose Press / Quercus Books, 2008. 
  • Phantoms of Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Danusia Stok, London: MacLehose Press, 2010. 
  • The End of the World in Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Danusia Stok, London: Quercus Books, 2013. 
  • The Minotaur’s Head [Głowa Minotaura], tłum. Danusia Stok, London: MacLehose Press, 2012. 

bułgarski: 

  • Смърт в Бреслау [Śmierć w Breslau], tłum. Plamiena Baženowa, Sofija: Bgkniga, 2013. 

chorwacki: 

  • Smrt u Breslauu [Śmierć w Breslau], tłum. Mladen Martić, Zaprešic: Fraktura 2009. 
  • Kraj svijeta u Breslauu [Koniec świata w Breslau], tłum. Mladen Martić, Zaprešic: Fraktura 2010. 
  • Sablasti u Breslauu [Widma w mieście Breslau], tłum. Mladen Martić, Zaprešic: Fraktura, 2010. 

czeski: 

  • Smrt v Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Michał Przybylski, Brno: MOBA, 2008. 
  • Konec světa v Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Michał Przybylski, Brno: MOBA, 2009. 
  • Přizraky Breslau [Widma w mieście Breslau] tłum. Michał Przybylski, Brno: MOBA, 2010. 
  • Erínye, tłum. Stanislav Komárek, Praha: Argo, 2019. 
  • Charónova čísla [Liczby Charona], tłum. Stanislav Komárek, Praha: Argo, 2020. 

duński: 

  • Døden i Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Hanne Lone Tønnesen, København: Tiderne Skifter, 2009. 
  • Kalendermordene [Koniec świata w Breslau], tłum. Hanne Lone Tønnesen, København: Tiderne Skifter, 2009. 
  • Fæstning Breslau [Festung Breslau], tłum. Hanne Lone Tønnesen, København: Tiderne Skifter, 2012. 
  • Spøgelser i Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Hanne Lone Tønnesen, København: Tiderne Skifter 2014. 

francuski: 

  • Fin du monde à Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Charles Zaremba, Paris: Éditions Gallimard, 2011. 
  • La mort à Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Charles Zaremba, Paris: Éditions Gallimard, 2012. 
  • Les fantômes de Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Margot Carlier, Paris: Éditions Gallimard, 2008. 
  • La peste à Breslau [Dżuma w mieście Breslau], tłum. Margot Carlier, Maryla Laurent, Paris: Éditions Gallimard, 2009. 
  • La forteresse de Breslau [Festung Breslau], tłum. Laurence Dyèvre, Paris: Éditions Gallimard, 2012. 

grecki: 

  • To σηmaδi toy Σkopπioy [Śmierć w Breslau], tłum. Irena Szelągiweicz-Ellenikos, Athīna: Metaixmio, 2009. 
  • Το κεφάλι του Μινώταυρου [Głowa Minotaura], tłum. Anastazja Chatzigiannidis, Athīna: Metaixmio, 2010. 

hebrajski: 

  • שעת העקרבים [Śmierć w Breslau], tłum. Borys Gerus, Jeruszalajm: Keter, 2010. 

hiszpański: 

  • Muerte en Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Fernando Otero Macías, Madrid: Alamut, 2008. 
  • Fin del mundo en Breslau [Koniec świata w mieście Breslau], tłum. Fernando Otero Macías, Madrid: Alamut, 2008. 
  • Espectros en Breslau [Widma w mieście Breslau] tłum. Anna Rubió Rodón, Jerzy Sławomirski, Barcelona: RBA Libros, 2011. 
  • Peste en Breslau [Dżuma w Breslau], tłum. Ana Rubió Rodón, Jerzy Sławomirski, Barcelona: RBA Libros, 2011. 

litewski: 

  • Pasaulio pabaigo Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Vidas Morkunas, Vilnius: Alma Litera, 2006. 

macedoński: 

  • Смрт во Бреслау [Śmierć w Breslau], tłum. Filip Dymiewski, Skopje: Begemot, 2013. 
  • Крај на светот во Бреслау [Koniec świata w Breslau], tłum. Filip Dymiewski, Skopje: Begemot, 2014. 

niderlandzki: 

  • Spoken in Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Karol Lesman, Amsterdam: Van Gennep 2007. 
  • Kalendermoorden in Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Rita Depestel, Greet Pauwelijn, Amsterdam: Van Gennep, 2008. 
  • De kalender-moordenaar [Koniec świata w Breslau], tłum. Rita Depestel, Greet Pauwelijn, Amsterdam: Van Gennep, 2009. 

niemiecki: 

  • Tod in Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Doreen Daume, München: btb Verlag, 2002. 
  • Der Kalenderblattmörder [Koniec świata w Breslau], tłum. Paulina Schulz, München: DTV, 2006. 
  • Gespenster in Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Paulina Schulz, München: DTV, 2007. 
  • Festung Breslau, tłum. Paulina Schulz, München: DTV, 2008. 
  • Pest in Breslau [Dżuma w Breslau], tłum. Paulina Schulz, München: DTV, 2009. 
  • Finsternis in Breslau: Kriminalroman [Głowa Minotaura], tłum. Paulina Schulz, München: DTV, 2012. 

norweski: 

  • Gjenferdene i Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Anne Walseng, Bergen: Vigmonstad & Bjørke, 2009. 
  • Pesten i Breslau [Dżuma w Breslau], tłum. Anne Walseng, Bergen: Vigmostad Bjørke, 2010. 
  • Verdens ende i Breslau [Koniec świata w Breslau] tłum. Anne Walseng, Bergen: Vigmostad & Bjørke, 2011. 

rosyjski: 

  • Пригоршня скорпионов [Śmierć w Breslau], tłum. Leonid Michajłowicz Cywian, Sankt-Petersburg: Azbuka-klassika, 2005. 
  • Рризраки Бреслау [Widma w mieście Breslau], tłum. Sergiej Sokołow, Moskwa: Phantom Press 2007. 
  • Голова Минотавра [Głowa Minotaura], tłum. Sergiej Podrażanskij, Moskwa: Mosty Kultury / Geszarim, 2012. 

rumuński: 

  • Sfȃrşitul lumii la Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Cristina Godun, Bucureşti: Crime Scene Press, 2018.  

słowacki: 

  • Smrť v Breslau [Śmierć w Breslau], tłum. Tomáš Horváth, Bratislava: SLOVART, 2007. 
  • Koniec sweta v Breslau [Koniec świata w Breslau], tłum. Tomáš Horváth, Bratislava: SLOVART, 2008. 
  • Pevnosť Breslau [Festung Breslau], tłum. Tomáš Horváth, Bratislava: SLOVART, 2010. 

szwedzki: 

  • Vålnader i Breslau [Widma w mieście Breslau], tłum. Lisa Mendoza Åsberg, Stockholm: Weyler, 2009. 

turecki: 

  • Akrabin laneti [Śmierć w Breslau], tłum. N.I. Ateş, Istambul 2011. 

ukraiński: 

  • Кінець світу в Бреслау [Koniec świata w Breslau], tłum. Bożena Antoniak, Kyjiw: Fakt, 2007. 
  • Смерть у Бреслау [Śmierć w Breslau], tłum. Bożena Antoniak, Kyjiw: Nora-Druk, 2009. 
  • Голова Мінотавра [Głowa Minotaura], tłum. Bożena Antoniak, Lwiw: Piramida, 2009. 
  • Привиди в місті Бреслау [Widma w mieście Breslau], tłum. Bożena Antoniak, Lwiw: Urbino 2010. 
  • Еринії [Erynie], tłum. Bożena Antoniak, Lwiw: Urbino 2010. 
  • Числа Харона [Liczby Charona], tłum. Bożena Antoniak, Lwiw: Urbino, 2011. 

węgierski: 

  • Halál Breslauban [Śmierć w Breslau], tłum. Péter Hermann, Budapest: Magvetö 2010. 

włoski: 

  • Morte a Breslavia [Śmierć w Breslau], tłum. Valentina Parisi, Torino: Einaudi, 2007. 
  • La fine del mondo a Breslavia [Koniec świata w Breslau], tłum. Valentina Parisi, Torino: Einaudi, 2008. 
  • Fortezza Breslavia [Festung Breslau], tłum. Valentina Parisi, Torino: Einaudi, 2014.