Artur Domosławski

(ur. 1967) – dziennikarz, reporter, pisarz

Zajmuje się głównie tematami związanymi z Ameryką Łacińską, konfliktami społecznymi i kwestiami religijnymi. W latach 1991–2011 był dziennikarzem „Gazety Wyborczej”, od 2011 roku jest związany z tygodnikiem „Polityka”, współpracuje także z polską edycją miesięcznika „Le Monde Diplomatique”. Wchodzi w skład Kapituły Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej.
Debiutował w 1999 roku książką Chrystus bez karabinu. O pontyfikacie Jana Pawła II, poświęconą politycznym i społecznym aspektom pontyfikatu Jana Pawła II, w której zaznaczyły się wszystkie cechy pisarstwa Domosławskiego: dbałość o wielostronny opis rzeczywistości, unikanie hagiografii, szeroki kontekst historyczno-polityczny oraz wrażliwość społeczna.
Dorobek reporterski Domosławskiego obejmują w dużej mierze książki dotyczące Ameryki Łacińskiej. Gorączka latynoamerykańska (2004) ugruntowała pozycję Domosławskiego jako reportera i znawcy Ameryki Łacińskiej. Autor opisuje w niej złożoną sytuację społeczno-polityczną w kilku krajach Ameryki Łacińskiej między innymi na Kubie, w Chile, Meksyku, Argentynie, Peru, Brazylii i Kolumbii. Ponadto obala wiele mitów na temat kontynentu i stara się zrozumieć istotę zaangażowania politycznego Latynosów. Domosławski przedstawia tu zarówno portrety przywódców politycznych, jak i zwykłych ludzi oraz objaśnia konteksty historyczne. Z kolei w Śmierci w Amazonii ujawnia kulisy zbrodniczych działań zachodniego przemysłu wydobywczego w Brazylii, Peru i Ekwadorze i odsłania jego różnorodne powiązania z wielką polityką. Reporterskie śledztwo prowadzi tu ostatecznie do analizy mechanizmów ekonomicznych i politycznych, na których opierają się relacje globalnej Północy z globalnym Południem.
W 2010 roku Domosławski opublikował głośną biografię Ryszarda Kapuścińskiego zatytułowaną Kapuściński non-fiction, która została przetłumaczona na wiele języków. Książka ta jest daleka od hagiografii. Domosławski pokazał bowiem Kapuścińskiego jako postać z krwi i kości, wielkiego człowieka niepozbawionego wad. Ze względu na rozmach przedsięwzięcia i dyskusję, która towarzyszyła publikacji, książka Kapuściński non-fiction stała się jedną z najważniejszych pozycji w polskiej biografistyce. Z kolei w książce Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana czytelnikowi ukazuje się wygnaniec, outsider, człowiek, który potrafił przenikliwie analizować rzeczywistość, pozbawiony zakorzeniania w ideologii. W tej biografii autor zagląda do archiwów pamięci bohatera oraz próbuje dotrzeć do motywów, okoliczności i ustalić prawdę w obliczu kontrowersji i zawirowań dziejowych.

Reportaże Domosławskiego znajdują się także w tomach zbiorowych, jak między innymi Wojny narkotykowe. Doniesienia z pola walki (2011) czy Jak zdobywaliśmy Pomorze. Mroczne historie z ,,ziem odzyskanych” (2025).

Jest laureatem Nagrody im. Beaty Pawlak za książkę Ameryka zbuntowana… (2008). W 2010 roku zdobył tytuł Dziennikarza Roku przyznawany przez polski magazyn „Press”. Otrzymał też za książkę Wykluczeni (2017) nominację do Nagrody Literackiej „Nike”. W 2022 roku jego tom Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana znalazł się w finale Nagrody Literackiej „Nike” oraz przyniósł mu Górnośląską Nagrodę Literacką „Juliusz”. W 2024 roku pisarz został uhonorowany Nagrodą Literacką im. Juliana Tuwima za całokształt twórczości.

Bibliografia

reportaże:
Chrystus bez karabinu. O pontyfikacie Jana Pawła, Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999.
Świat nie na sprzedaż. Rozmowy o globalizacji i kontestacji, Warszawa: Sic!, 2002.
Gorączka latynoamerykańska, Warszawa: Świat Książki, 2004.
Ameryka zbuntowana. Siedemnaście dialogów o ciemnych stronach imperium wolności, Warszawa: Świat Książki, 2007.
Polityka narkotykowa w Portugalii. Korzyści wynikające z dekryminalizacji używania narkotyków, New York: Open Society Foundations, 2011.
Śmierć w Amazonii, Warszawa: Wielka Litera, 2013.
Wykluczeni, Warszawa: Wielka Litera, 2016.
Rewolucja nie ma końca. Podróże w krainie buntu i nadziei, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2024.

biografia:

Kapuściński non-fiction, Warszawa: Świat Książki, 2010.
Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana, Warszawa: Wielka Litera, 2021.
książki dla dzieci:
Kolumb. Całkiem inna historia, Warszawa: Wydawnictwo Egmont, 2019.

Tłumaczenia

angielski:

  •  Ryszard Kapuscinski: A Life [Kapuściński non-fiction], tłum. Antonia Lloyd-Jones, London: Verso Books, 2012.

francuski:

  • Kapuściński. Le vrai et le plus que vrai [Kapuściński non-fiction], tłum. Laurence Dyèvre, Paris: Éditions des Arènes, 2011.

hiszpański:

  • Kapuścinski non-fiction: el hombre, el reportero y su época [Kapuściński non-fiction], tłum. Francisco Javier Villaverde; Agata Orzeszek, Barcelona: Galaxia Gutenberg, 2014.

niderlandzki:

  • Kapusciński: non fictie [Kapuściński non-fiction], tłum. Greet Pauwelijn, Breda: De Geus, 2013.

niemiecki:
Ryszard Kapuściński. Leben und Wahrheit eines Jahrhundertreporters [Kapuściński non-fiction], tłum. Antje Ritter-Jasińska, Benjamin Voelkel, Berlin: Rotbuch Verlag, 2013.

perski:

کتاب تب تند آمریکای لاتین [Gorączka latynoamerykańska], tłum. Roshan Vaziri, Tehran: Našr-e Ney, 1385 [2007].

portugalski:

  • Kapuściński uma vida [Kapuściński non-fiction], tłum. Carlos Sousa de Almeida, Porto: Assírio & Alvim, 2018.

słowacki:

  •  Vylúčení [Wykluczeni], tłum. Alexander Horák, Žilina: Absynt, 2018.

węgierski:

Háborúk és forradalmak költője [Kapuściński non-fiction], tłum. Hermann Péter, Budapest: Poligraf, 2011.
Halál Amazóniában [Śmierć w Amazonii: nowe eldorado i jego ofiary], tłum. Vera Wolosz, Budapest: Typotex, 2017.

włoski:
La vera vita di Kapuściński. Reporter o narratore? [Kapuściński non-fiction], tłum. Raffaella Belletti, Roma: Fazi Editore, 2012.
PMK