Krzysztof Lisowski

(ur. 1954) – poeta, redaktor, krytyk literacki, tłumacz i autor wierszy dla dzieci.

Krzysztof Lisowski zadebiutował w 1972 roku wierszem Bajka opublikowanym w „Życiu Literackim”, ogłaszał w tym czasie też utwory poetyckie i recenzje na łamach „Literatury”, „Magazynu Kulturalnego” oraz „Studenta”. Od 1977 roku związany z Wydawnictwem Literackim – najpierw jako redaktor redakcji polskiej poezji współczesnej i literatury dziecięcej, od 1995 roku jako zastępca dyrektora do spraw programowych. Zajmuje się też krytyką literacką, pisząc między innymi dla „Nowych Książek”, „Kwartalnika Artystycznego” i „Kresów”. Był sekretarzem redakcji dwutygodnika „Dekada Literacka”.

Lisowski należy do pokolenia poetów debiutujących niecałą dekadę po Nowej Fali. Pierwszy etap jego twórczości to wiersze „obywatelskie”, zawierające elementy dyskusji ze starszą generacją o kształt i postrzeganie świata (od Próby obywatelstwa do Pewnych kręgów mistyków). Później do głosu dochodzą nowe elementy wypracowywanej przez artystę poetyki – uważność i sensualizm wywodzony od Miłosza i katastrofistów, pochwała świata i więzi rodzinnych. Julian Kornhauser pisał o tym okresie u Lisowskiego: „Jego poezja zawsze wyróżniała się zmysłowością opisu i bezwarunkową akceptacją życia. […] Lisowski umie w każdym przejawie życia ujrzeć własne szczęście. Jest konsekwentnym i trwałym podróżnikiem po planecie «dziennych prac». Tu szuka znośnej lekkości bytu”.

Poeta z czasem zaczął eksperymentować z różnymi formami – haiku, listem poetyckim, małą prozą liryczną, poematem. Próbował też z powodzeniem sił w eseistyce podróżnej (opis licznych podróży do Grecji, na Bałkany, do Czech) i w prozie (zarys powieści, krótsze i dłuższe opowiadania). Tomasz Fiałkowski pisze o jego Greckim lustrze: „Z ulgą sięgnąłem po książkę, w której Grecja jest tym, czym być dla nas powinna: krajem istniejącym realnie i zarazem rzeczywistością duchową, miejscem, w którym próbujemy dotknąć własnej, najodleglejszej przeszłości, materialnym śladem idei, które nas stworzyły”.

Obecne w jego ostatnich książkach silne związki i fascynacje kulturą śródziemnomorską sprawiają, że Lisowski postrzegany jest jako poeta klasycysta. Jego wiersze z tomu Wieści dobre i złe to oszczędne i klarowne zapisy snów i podróży, w których poeta zbliża się do starych źródeł, rejestruje echa dawnych proroctw. Są w nich zawarte dyskretne niepokój i trwoga o losy naszej cywilizacji, ciche przeczucie katastrofy.

Lisowski jest laureatem licznych nagród literackich, między innymi Nagrody im. Andrzeja Bursy (1976), Nagrody im. Stanisława Piętaka (1981). W 2014 otrzymał Nagrodę Poetycką im. Krystyny i Czesława Bednarczyków oraz był nominowany do Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego „Orfeusz” za tom Poematy i wiersze do czytania na głos. Nominację do „Orfeusza” otrzymał też za tom Zamróz. Za zasługi dla kultury polskiej odznaczony w 2015 roku Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Bibliografia

poezja:

  • Próba obywatelstwa, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1975.
  • Wiersze, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1977.
  • Wypożyczalnia i inne wiersze, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  • Drzewko szczęścia, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1980.
  • Pewne kręgi mistyków, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982.
  • Wiersze i epitafia, Warszawa: Czytelnik, 1984.
  • Ciemna dolina, Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1986.
  • Wspomnienia o nad, Kraków: Oficyna Konfraterni Poetów, 1990.
  • Wieczorny spacer i inne wiersze, Kraków: Znak, 1992.
  • 99 haiku. Inne wiersze, Kraków: Oficyna Literacka, Śródmiejski Ośrodek Kultury w Krakowie, 1993.
  • Piętnaście tysięcy dni. Wiersze z lat 1975–1995, Kraków: Oficyna Cracovia, Śródmiejski Ośrodek Kultury w Krakowie, 1995.
  • Światło lasów, Kraków: Oficyna Konfraterni Poetów, 1996.
  • Przechodzenie przez rzekę, Warszawa: W.A.B., 1997.
  • 33 zapewnienia o miłości do świata, Kraków: Baran i Suszczyński, 1999.
  • Rzeczy widzialne i niewidzialne, Warszawa: Wydawnictwo Nowy Świat, 2001.
  • Stróża. Wiersze ze światła, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2002.
  • Feng shui dla bezdomnych, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003.
  • Poszukiwacze światła. Seekers of Light, Katowice: Gnome – Toronto: Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie, 2004.
  • Niewiedza, Kraków: Tlön & Uqbar, 2007.
  • Niewiedza, Kraków: Tlön Uqbar, 2007.
  • Wiersze i między wierszami, Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, 2009.
  • Nicości, znikaj, Mikołów: Instytut Mikołowski, 2011.
  • Poematy i wiersze do czytania na głos, Poznań: WBPiCAK, 2013.
  • Zamróz, Poznań: WBPiCAK, 2016.
  • Zaginiona we śnie, Kraków: Biblioteka Kraków, 2019.
  • Domy dni. Antologia osobista, Kraków: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Instytut Literatury, 2020.
  • Wieści dobre i złe, Mississauga: Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie – Kraków: TAiWPN Universitas, 2021.
  • Okręt Odysa. Wiersze greckie [2. autor Zbigniew Bielawka], Kraków: Towarzystwo Słowaków w Polsce, 2022.
  • Trzeba czasu, Mississauga: Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie – Kraków: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział Kraków, 2021.

proza:

  • Budzik Platona, Toronto: Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie – Kraków: Śródmiejski Ośrodek Kultury w Krakowie, 2007.
  • Greckie lustro [opowiadania], Sejny: Wydawnictwo Pogranicze, 2011.
  • Czarne notesy. O niekonieczności [szkice], Szczecin: Wydawnictwo FORMA, 2012.
  • Motyl Wisławy. I inne podróże [proza, eseje, wywiady], Szczecin: Wydawnictwo „Forma”, Fundacja Literatury im. Henryka Berezy, 2014.
  • Niektóre miejsca na ziemi. Przewodnik wojażera [proza, szkice], Kraków: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział Kraków, 2017.
  • Jakiś Odys i inne pisaniny [eseje], Kraków: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział Kraków, 2022.

dla dzieci:

  • Wiersze dla Uli, Kraków–Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1986.
  • Ktosie i cosie. Wiersze dla dzieci młodszych, starszych i zaawansowanych, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1988.
  • Ula w wierszach schowana, Kraków: Wydawnictwo WAM, 2004.

Działalność translatorska

z czeskiego:

  • Miroslav Sehnal, Břetislav Uhlář, Godzina próby. Opowieści o genach i hormonach w sześciu odsłonach [Hodinu pod drnem], tłum. prozy Jan Stachowski; tłum. wierszy Krzysztof Lisowski, Wrocław: Wydawnictwo Good Books, 2010.
  • Miroslav Sehnal, Břetislav Uhlář, Godzina w niebie. (Nie)zwykłe, niemal sielskie hece anielskie [Hodinu w nebi], tłum. prozy Jan Stachowski; tłum. wierszy Krzysztof Lisowski, Wrocław: Afera, 2015.

Tłumaczenia

czeski:

  • Nicoto, zmiz [Nicości, znikaj], tłum. Václav Burian, Olomouc: Burian a Tichák, 2014.

rosyjski:

  • w antologii: Сделано в Польше, век – XX: антология / Wykonano w Polsce, wiek – XX. Antologia, tłum. Andrej Bazylewski, Moskwa: Vahazar, 2009.

serbski:

  • w antologii: 100 савремених пољских песника: антологија. Књ. 2, tłum. Grzegorz Łatuszyński, Pančevo: Mali Nemo, 2022.

słoweński:

  • w antologii: Prošnja za srečne otoke. Antologija poljske ljubezenske lirike, tłum. Rozka Štefanova, Radovljica: Didakta, 1999.

AS