Piotr Paziński

(ur. 1973) – pisarz, dziennikarz, eseista, krytyk literacki, tłumacz.

Piotr Paziński jawi się jako spadkobierca żydowskiej tradycji kulturowej i religijnej. W Pensjonacie snuje autobiograficzną opowieść o zaniku dawnego świata i poszukiwaniu rodzinnych śladów. Narrator wraca do domu wypoczynkowego, gdzie przed laty bywał z babcią – ocalałą z Zagłady. Obecnie pensjonat pustoszeje, a wspomnienia zacierają granice między przeszłością a teraźniejszością. Starzy mieszkańcy, kolekcjonujący pamiątki i toczący ideowe spory, symbolizują ostatnich świadków historii. Bohater, reprezentujący pokolenie postpamięci, staje się depozytariuszem tych wspomnień.

W kolejnej książce, Ptasich ulicach, autor kontynuuje temat żydowskiej tożsamości. Cztery opowiadania łączy motyw śmierci i przemijania. Pojawia się tu pogrzebowy kondukt, który błądzi po cmentarnym labiryncie i wpada w „boczną odnogę czasu” (Kondukt), znikający w tajemniczych okolicznościach staruszek, którego ślad prowadzi do przedwojennej książki telefonicznej, znajdującej się w przeznaczonym do likwidacji antykwariacie (Staruszek); mamy obchody wybuchu powstania w getcie warszawskim, które stają się pretekstem do wspominania Izaaka Feldwurma (Manuskrypt Izaaka Feldwurma) czy przejmujące sceny czuwania przy zwłokach znajomej w otoczeniu przedmiotów budzących rozmaite wspomnienia (Mieszkanie). Nostalgia i subtelna ironia towarzyszą schulzowskiej estetyce, a wyobraźnia mitotwórczo wypełnia pustkę po odchodzącym świecie. Jak pisał Jan Gondowicz, Paziński tworzy „narracje metafizyczne” krążące wokół „rzeczywistości wyniszczonej”.

W latach 1992–1997 Piotr Paziński pracował w dziale zagranicznym „Gazety Wyborczej”, a następnie, od 1997 roku, związał się z czasopismem „Midrasz”, którego w latach 2000–2019 był redaktorem naczelnym. Debiutancka powieść Pensjonat przyniosła mu Paszport „Polityki” (2009), nominację do Nagrody Literackiej „Nike” oraz Europejską Nagrodę Literacką (2012). Za zbiór esejów Rzeczywistość poprzecierana był nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia (2016) i otrzymał Nagrodę Redakcji „Literatury na Świecie”. W 2017 roku uhonorowano go Nagrodą im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego za przekład opowiadań Szmuela Josefa Agnona. W 2024 jego esej Przebierańcy w nicości trafił do finału Nagrody Literackiej „Nike”. Jest członkiem Kapituły Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej.

fot. K. Dubiel

Bibliografia

  • Labirynt i drzewo. Studia nad „Ulissesem” Jamesa Joyce’a, Kraków: Austeria, 2005.
  • Dublin z Ulissesem. Wraz ze słownikiem bohaterów Ulissesa, Warszawa: Czuły Barbarzyńca Press, 2008.
  • Pensjonat, Warszawa: Wydawnictwo Nisza, 2009.
  • Ptasie ulice, Warszawa: Wydawnictwo Nisza, 2013.
  • Rzeczywistość poprzecierana, Kraków: Znak, 2015.
  • Atrapy stworzenia, Kraków, Budapeszt, Syrakuzy: Austeria, 2020.

Tłumaczenia

angielski:

  • The boarding house [Pensjonat], tłum. Tusia Dabrowska, McLean, IL: Dalkey Archive Press, 2018.

bułgarski:

  • Пансионът [Pensjonat], tłum. Vasil Velčev, Sofija: IK „Kolibri”, 2016.

chorwacki:

  • Pansion [Pensjonat], tłum. Dalibor Blažina, Zagreb: Hrvatsko Filosofško Društvo : Disput, 2014.

czeski:

  • Letní byt [Pensjonat], tłum. Lucie Zakopalová, Praha: Havran, 2012.
  • Ptačí ulice [Ptasie ulice], tłum. Michal Lebduška, Brno: Větrné mlýny, 2016.

gruziński:

  • პანსიონი [Pensjonat], tłum. Miranda Gurgenije, Tbilisi: Mts’ignobari, 2020.

francuski:

  • Pension de famille [Pensjonat], tłum. Jean-Yves Erhel, Paris: Gallimard, 2016.

macedoński:

  • Пансион [Pensjonat], tłum. Filip Dimevski, Skopǰe: Begemot, 2020.

niderlandzki:

  • Het pension [Pensjonat], tłum. Cela Pankiw, Sjef Vossen, Amsterdam: De Geus, 2019.

niemiecki:

  • Die Pension [Pensjonat], tłum. Benjamin Voelkel, Berlin: edition.fotoTapeta, 2014.

rosyjski:

  • Пансионат [Pensjonat], tłum. Irina Adelgejm, Moskwa: Tekst, 2018.

serbski:

  • Пансион [Pensjonat], tłum. Snežana Dukanović, Novi Sad: Akademska Knjiga, 2013.

słoweński:

  • Penzion [Pensjonat], tłum. Klemen Pisk, Maribor: Pivec, 2016.

węgierski:

  • Panzió [Pensjonat], tłum. Lajos Pálfalvi, Budapest: Noran Libro, 2016.

włoski:

  • La pensione [Pensjonat], tłum. Alessandro Amenta, Udine–Milano: Mimesis Edizioni, 2016.

DZIAŁALNOŚĆ TRANSLATORSKA

z hebrajskiego:

  • Szmuel Josef Agnon, Przypowieść o skrybie i inne opowiadania, Warszawa: Wydawnictwo Nisza, 2016.

OR