Twórczość Sosnowskiego ma jak najmniej wspólnego z gotowymi kształtami i utartymi formami: jest w pewien sposób jednorazowa i arbitralna. Poeta poddaje słowo wnikliwej i wielowymiarowej analizie, lecz nie po to, żeby wykazać, co w rzeczywistości znaczy ono samo: raczej pragnie dowieść, że w dotychczasowym kontekście nie znaczy prawie nic. Albo: że jego znaczenie jest zmienne. W rezultacie „czujący i mówiący” bohater wierszy Sosnowskiego doznaje wrażenia własnej przypadkowości, a jego codziennej egzystencji nie opuszcza uczucie pewnego rodzaju wyczerpania albo – jak przyznaje sam poeta – „odrętwienia”.
Mimo to Andrzej Sosnowski ma świadomość, że duchową jałowość przezwyciężyć można wyłącznie pod warunkiem uznania jej za kluczowy – i paradoksalnie właśnie dlatego niemal nieprzezwyciężalny – problem ludzkiego wnętrza. Sosnowski zapisuje swoje wiersze poza repertuarem sprawdzonych mądrości i utartych znaczeń. Niweczy spoistość pojęć fikcji, snu i jawy, a także nicości. Oniryczne obrazy w jego poezji nie odróżniają się zbyt radykalnie od „zwykłych”.
Ważną cechą poezji Andrzeja Sosnowskiego jest zawarta w niej świadomość, że wszelki byt jawi się człowiekowi nie bezpośrednio, lecz w stanie połowicznej fikcyjności. Niemałą rolę odgrywają w tym mass media i rozmaite instytucje społeczne, niemniej najważniejszy pozostaje sam język. To właśnie on odpycha, utrudnia zrozumienie, skazuje bądź na mary, bądź na bezsenność. W pewnym sensie poezja Sosnowskiego polega na „uprowadzaniu języka”, czyli przejmowaniu języka tradycyjnego i wyprowadzaniu go poza znajome punkty odniesienia, co można wywodzić z zasady logic of strange position Johna Ashbery’ego.
Twórczość Andrzeja Sosnowskiego, posługującego się skondensowaną, wielowarstwową i hermetyczną metaforyką, przez licznych krytyków uznawana jest za unikatowe zjawisko we współczesnej literaturze polskiej.
Andrzej Sosnowski za swój pierwszy tom wierszy otrzymał Nagrodę im. Kazimiery Iłłakowiczówny za najlepszy debiut 1992 roku, został także wyróżniony Nagrodą Fundacji im. Kościelskich (1997), nagrodą miesięcznika „Odra” (1997), jego książki były trzykrotnie nominowane do Nagrody Literackiej „Nike”: Stancje (1998), Po tęczy (2008), Elementaże (2024, finałowa siódemka). W 2008 roku otrzymał Wrocławską Nagrodę Poetycką w kategorii książka roku za tom Po tęczy. W tym samym roku uzyskał nominację do Nagrody Literackiej Gdynia w kategorii eseistyka za książkę Najryzykowniej. W 2011 roku został Laureatem Nagrody Osobnej – specjalnego wyróżnienia Nagrody Literackiej Gdynia, a w 2013 roku otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia za tom Sylwetki i cienie. W 2017 roku został uhonorowany Wrocławską Nagrodą Poetycką „Silesius” za całokształt twórczości.
DZIAŁALNOŚĆ TRANSLATORSKA
z angielskiego:
- John Ashbery, No i wiesz (razem z Piotrem Sommerem i Bohdanem Zadurą), Warszawa–Duszniki Zdrój: Muzeum Papiernictwa, 1993.
- Nancy Burke, Obrazy w oczach tonącego (razem z Ludmiłą Marjańską), Łódź: Stowarzyszenie Literackie im. K.K. Baczyńskiego, 1995.
- Ronald Firbank, Zdeptany kwiatuszek, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1998.
- Jane Bowles, Dwie poważne damy, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2005.
- Harry Mathews, Osobne przyjemności (razem z Kubą Koziołem i Tadeuszem Piórą), Wrocław: Biuro Literackie, 2008.
- Raymond Roussel, Dokumenty mające służyć za kanwę, Wrocław: Biuro Literackie, 2008.
- Maurice Blanchot, Tomasz Mroczny. Szaleństwo dnia (razem z Anną Wasilewską),Wrocław: Biuro Literackie, 2009.
- Ronald Firbank, Studium temperamentu (razem z Grzegorzem Jankowiczem), Wrocław: Biuro Literackie, 2009.
- John Ashbery, Cztery poematy, Wrocław: Biuro Literackie, 2012.
- John Cage, Przeludnienie i sztuka, Wrocław: Biuro Literackie, 2012.
- James Schuyler, Trzy poematy (z Bohdanem Zadurą i Marcinem Sendeckim), Wrocław: Biuro Literackie, 2012.
- Edmund White, Zapominanie Eleny (razem z Szymonem Żuchowskim), Wrocław: Biuro Literackie, 2013.
- Elizabeth Bishop, Santarém, Stronie Śląskie: Biuro Literackie, 2018.
- John Ashbery, James Schuyler, Gniazdo dudków (razem z Tadeuszem Piórą), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2022.
[RH]