Debiutem książkowym Myśliwskiego był Nagi sad. Fabuła opowieści została zorganizowana wokół chłopskich doświadczeń i zmian, jakie dokonywały się na wsi w Polsce Ludowej. Problematykę tę pisarz poszerzył o refleksję antropologiczną, nadając jej znamiona uniwersalności.
Utworem, który na stałe wszedł do kanonu współczesnej prozy polskiej, jest Kamień na kamieniu – epicka panorama przedstawiająca życie na wsi od lat 20. do przełomu lat 70. i 80. XX wieku. Główny bohater książki, Szymon Pietruszka, staje się tu kronikarzem umierającej wspólnoty.
Z kolei narrator Widnokręgu, Piotr, jest miejskim inteligentem, któremu pisarz nadał wiele własnych cech. We wspomnieniach wraca do zdarzeń, które naznaczyły jego dzieciństwo. W świecie aktualnym Piotr to zmęczony życiem mężczyzna, usiłujący nakreślić tytułowy widnokrąg, a więc opisać i zrozumieć granice dostępnego mu świata.
W Traktacie o łuskaniu fasoli Myśliwski ponownie posłużył się swoją ulubioną formą monologu. To opowieść starszego człowieka, który pracuje jako stróż. Najstarsze przywoływane przez niego zdarzenia sięgają lat niemieckiej okupacji, najnowsze dotyczą współczesności. Stają się one punktem wyjścia do refleksji nad rolą przeznaczenia i przypadku w ludzkim życiu.
Monologiem jest również Ostatnie rozdanie. Wypowiedź bohatera została uzupełniona listami, które przez kilkadziesiąt lat otrzymywał od dawnej miłości. Temat życiowej porażki został tu potraktowany z filozoficzną dociekliwością. Myśliwski skłania bowiem czytelnika do próby odpowiedzi na pytanie, na jakiej podstawie orzekamy o udanej bądź nieudanej egzystencji.
Te rozważania kontynuuje autor w Uchu igielnym. Tytułowe określenie nawiązuje do Furtki Dominikańskiej w Sandomierzu, gdzie Myśliwski dorastał, a także do znanej z Ewangelii alegorii trudu osiągnięcia zbawienia. U Myśliwskiego przechodzenie przez ucho igielne skutkuje zapętleniem czasu, rozciągniętego od dwudziestolecia międzywojennego do współczesności.
Swoistym podsumowaniem dotychczasowej twórczości Myśliwskiego jest wydana z okazji jego dziewięćdziesiątych urodzin książka W środku jesteśmy baśnią. Zebrane w niej zostały rozproszone teksty autora, zapisy jego publicznych wystąpień, a także najciekawsze przeprowadzone z nim wywiady.
Co pewien czas na scenach teatralnych wystawiane są dramaty i adaptacje powieści Myśliwskiego. Po teksty te sięgali tacy reżyserzy, jak: Kazimierz Dejmek, Izabella Cywińska czy Krzysztof Nazar. Głośnym echem odbiła się adaptacja Widnokręgu w reżyserii Michała Kotańskiego, która została zaprezentowana w Teatrze Narodowym w Islandii w ramach programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Kultura inspirująca”.
Myśliwski jest laureatem wielu nagród literackich (był między innymi dwukrotnie uhonorowany Nagrodą Literacką „Nike” – za Widnokrąg i Traktat o łuskaniu fasoli). Został wyróżniony odznaczeniami i orderami państwowymi, w tym Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Jest również doktorem honoris causa kilku polskich uniwersytetów. Jego dzieła były tłumaczone na wiele języków. W 2011 roku Traktat o łuskaniu fasoli w przekładzie Margot Carlier został wyróżniony we Francji Nagrodą Literacką Saint-Emilion za powieść zagraniczną, zaś powieść Kamień na kamieniu, przetłumaczona przez Billa Johnstona, zdobyła w 2012 roku w Nowym Jorku The Best Translated Book Award. Ucho igielne zwyciężyło z kolei na Litwie w plebiscycie Przekład Roku 2020 w kategorii Współczesna literatura piękna.
[MHS]