Teksty

Autorka dekonstruuje świat (męskiej) ludowej epiki bohaterskiej i posługując się prześmiewczo jej kliszami, w autoironicznym geście powołuje do istnienia baśniową czarownicę Milenę, narratorkę i zarazem gniewną antybohaterkę poematu – o Dzieciach Mileny Marković pisze Sylwia Nowak-Bajcar.

Widzenie świata w tych książkach jest fasetowe, zapośredniczone przez synekdochy. Autor próbuje uchwycić najbardziej sensualne aspekty doświadczeń i przedmiotów, zamiast silić się na ich całościowe opisy. Taki sposób percepcji jest bliski nie tylko kinu, ale także grom video – o twórczości Chiny Miéville’a pisze Szymon Stoczek.

Inwazja rosyjska na Ukrainę sprawiła, że dziennikarze zaczęli cytować całe akapity Cesarzowej Piotra, szczególnie te dotyczące Rosji. I wszystko było tu aktualne. Wystarczyło zamienić nazwę miejscowości Narwa na Irpień lub Bucza – mówi Kristina Sabaliauskaitė w rozmowie przeprowadzonej przez Katarzynę Kachel podczas kongresu PEN Clubu w Krakowie.

Do niedawna mówiło się o niewidzialności tłumaczy, dziś, kiedy dokonali oni – kiedy dokonaliśmy – coming outu, a nasze nazwiska pojawiają się na okładkach tłumaczonych przez nas książek, prawdziwie niewidzialnymi postaciami w procesie przekładu literatury są redaktorzy – pisze Jerzy Jarniewicz.

Poetka ukrywa go pod garniturem erudycyjnej zabawy literackiej. Swoją książkę opatrzyła podtytułem: powieść wierszem, i rzeczywiście, krytycy niejednokrotnie spierali się o to, czy najsławniejsze dzieło kanadyjskiej autorki powinno stać na półce z poezją czy z prozą – o Autobiografii czerwonego pisze Krystyna Dąbrowska.

Autorka w centrum rozważań umieszcza kwestię pracy. Przygląda się opłacanej i nieopłacanej pracy reprodukcyjnej, którą ujmuje w szerokim aspekcie – jako proces wprzęgnięty w tworzenie życia na poziomie biologicznym, społecznym oraz międzypokoleniowym – o książce Susan Ferguson Kobiety i praca. Feminizm, zatrudnienie i reprodukcja społeczna pisze Katarzyna Szopa.

Postanowiłam sięgnąć po wydany w 2024 roku numer magazynu „Biały Kruk” – poświęcony fantastyce socjologicznej. Byłam ciekawa, co młodzi polscy autorzy fantastyczni (trzeba zaznaczyć, że mówimy tu o osobach przed debiutem książkowym lub niedługo po nim) powiedzą mi na temat świata i przyszłości, jakich upatrują zagrożeń i możliwości, jak diagnozują naszą rzeczywistość – pisze Weronika Mamuna.

Lód mimo upływu lat zdaje się jeszcze bardziej aktualny niż w końcówce lat 60., czyli wtedy, kiedy został przedstawiony zagranicznym czytelnikom po raz pierwszy. Proza Anny Kavan to zanurzona po uszy w apokaliptycznej atmosferze elegia na cześć człowieczeństwa pożartego przez własne niezaspokojone pragnienie – pisze Łukasz Krajnik.

Kiedy ktoś mówi: „na scenie ważna jest literatura”, od razu pojawiają się głosy, że chodzi o teatr dotrzymujący tak zwanej wierności autorowi. A tu wcale nie chodzi o wierność, ale o intelektualną lojalność – mówi Jacek Kopciński, autor zbioru felietonów Widok z Koziej, w rozmowie z Magdą Huzarską-Szumiec.

Historia ta ukazuje tragiczny, a jednocześnie wymykający się prawnemu zakazowi czyn kazirodztwa. Autorka nie kwestionuje tego, że kazirodztwo jest przestępstwem. Wręcz przeciwnie – domaga się za nie najwyższej kary. Zwraca jednak uwagę na nieuchwytny i niewyrażalny charakter społecznego zakazu – o Familii grande Camille Kouchner pisze Anna Turczyn.

Mimo odczuwanego bólu autorka nie chce zmieniać świata, lecz go utrwalić, zachować, by poczuć autonomię. W tym świecie łatwo wpaść w pułapkę płci: kobiety są tłem, a mężczyźni nieustannie mają coś na sumieniu – o podlotach Michaliny Cendrowskiej pisze Amelia Pudzianowska.