Teksty

Grant tworzy w świecie zdominowanym przez internet, przesyconym cyfrowością, zalanym komunikatami, które mają sprawić, że przestaniemy myśleć krytycznie, a być może w ogóle myśleć – o wystawie Alexandra Grant. Słowo. Obraz. Przestrzeń w Muzeum Literatury w Warszawie pisze Agata Pyzik.

Publikacja pełnego, trzytomowego wydania Robinsona Crusoe znaczy dla czytelnika tyle, ile dla tytułowego rozbitka wyłowienie z tonącego statku niezbędnego wyposażenia: strzelby, trzech baryłek prochu (dwóch suchych, jednej zamokłej), żagla, tuzina toporków. Marcin Cielecki sugeruje jednak, że z postacią Robinsona powinniśmy się pożegnać już po lekturze pierwszej części książki Daniela Defoe.

Trzy pierścienie są eksperymentem szczególnego rodzaju. Autor snuje opowieść o Erichu Auerbachu, François Fénelonie i Winfriedzie Georgu Sebaldzie, ale losy zaludniających jego wykład bohaterów tak naprawdę odpowiadają wątkom w większym układzie narracyjnym, który stanowi próbę zaprezentowania tak zwanej kompozycji pierścieniowej – pisze Karol Kleczka o eseju Daniela Mendelsohna.

Zawieszam pytanie o charakter pęknięcia, z którego pochodzą nowe zapisy poetyckie Miłobędzkiej. Spróbuję jednak zapytać, jak do tego pęknięcia doszło, co w tym tomie sprawia, że pozostaję z niczym, i co z tego wynika – o więcej nic Krystyny Miłobędzkiej pisze Anita Jarzyna.

Nie w szczepionkę nie gra jednak melodii zgodnej z dzisiejszymi tonacjami opowiadania o latach 90.: albo duchologiczna tęsknota, albo rewizjonistyczny katalog traum. Nowakowi w tej powieści bliżej jest do brytyjskiego społecznego realizmu, tak charakterystycznego dla tamtejszej prozy; realizmu, który w większym stopniu skupia się na materii życia niż na mitologii.

Sołtys nie opuszcza Warszawy. W Sierpniu (2024) jego bohater snuje się po dwumilionowym mieście, wybierając zapomniane ulice, zajezdnie tramwajowe i kościoły. „Snuje się” to w tym przypadku najtrafniejsze określenie. Książkę Pawła Sołtysa recenzuje Natalia Kostecka.

„Nie zmylił się mistrz taki”, jak napisał Mickiewicz o słynnym cymbaliście, a Varga jest właśnie takim Jankielem w poemacie, który tworzy się nam w Polsce ostatnich dekad – Radosław Wiśniewski recenzuje książkę Krzysztofa Vargi Śmiejący się pies.

Weronika Murek, znana ze skłonności do zacierania granic między jawą a snem, konstruuje opowieść, która tylko na poziomie deklaratywnym czerpie z estetyki grozy, a w praktyce okazuje się melancholijną historią o samotności, przemijaniu i kobiecym przemęczeniu.

Książka Kulisza przypomina brudnopis surrealisty. Bo jak inaczej wytłumaczyć kolaż luźno związanych ze sobą tekstów, opartych na motywie snu i metodzie wolnych skojarzeń? Piętnaście opowiadań (z czego jedno tytułowe) to pękaty worek z problemami współczesnego świata – groch z kapustą i pomieszanie z poplątaniem. O debiucie Mirosława Kulisza pisze Olga Żyminkowska.

Jeżeli jednak emigracja z tego katastroficznego krajobrazu jest niemożliwa, warto choć na moment odpiąć się od trybów kapitalistycznej maszyny i odzyskać ciało. W Kwaśnych obolach Sęczyk programuje tego rodzaju symulację; wskazuje, czym mogłaby być poezja zaangażowana, gdyby zamiast o niezależność podmiotu upomnieć się o autonomię poetyckiej formy.

A gdyby tak zacząć od prowokacji: że najlepszą frazą z debiutanckiego tomu Łukasza Krajewskiego jest tytuł (w wierszu Pop! powtórzony trzy razy niczym demoniczna mantra)? Miłuj diabelskie pisklę, które wyszło z jajka zepsutego to zdanie tak zakręcone i przestylizowane, a zarazem niosące w sobie tak znaczny ciężar metafizyczny, że trudno go nie polubić – pisze Jakub Skurtys.

Juliusz Gabryel, naznaczony po swojemu, ale nie wyklęty, niepasujący do buńczucznej etykiety z Wikipedii, która łatwo zapędziłaby go w kozi róg słowami „grupa poetów przekraczających normy obyczajowe” – o Elemencie piątym Juliusza Gabryela pisze Karol Maliszewski.