Teksty

Trzy pierścienie są eksperymentem szczególnego rodzaju. Autor snuje opowieść o Erichu Auerbachu, François Fénelonie i Winfriedzie Georgu Sebaldzie, ale losy zaludniających jego wykład bohaterów tak naprawdę odpowiadają wątkom w większym układzie narracyjnym, który stanowi próbę zaprezentowania tak zwanej kompozycji pierścieniowej – pisze Karol Kleczka o eseju Daniela Mendelsohna.

Zawieszam pytanie o charakter pęknięcia, z którego pochodzą nowe zapisy poetyckie Miłobędzkiej. Spróbuję jednak zapytać, jak do tego pęknięcia doszło, co w tym tomie sprawia, że pozostaję z niczym, i co z tego wynika – o więcej nic Krystyny Miłobędzkiej pisze Anita Jarzyna.

Nie w szczepionkę nie gra jednak melodii zgodnej z dzisiejszymi tonacjami opowiadania o latach 90.: albo duchologiczna tęsknota, albo rewizjonistyczny katalog traum. Nowakowi w tej powieści bliżej jest do brytyjskiego społecznego realizmu, tak charakterystycznego dla tamtejszej prozy; realizmu, który w większym stopniu skupia się na materii życia niż na mitologii.

Metafora tablicy jest dobrym punktem wyjścia do lektury LINE, poematu napisanego odręcznie, w którym wszystkie elementy typograficzne złożone są jedynie z prostych, białych linii na czarnym tle, co przywodzi na myśl kredowe zapiski na szkolnej tablicy – najnowszy tom poezji Michała Mytnika omawia Janina Szczur.

Han Kang, uhonorowana Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury w 2024 roku, opanowała wyjątkową umiejętność eksplorowania tematów rzadko obecnych u innych pisarzy. Lekcje greki to kolejna pozycja w jej dorobku, która potwierdza nie tylko literacką wrażliwość i kunszt pisarki, ale także jej odwagę w podejmowaniu tematów ulotnych, w ukazywaniu odczuć i wrażeń trudnych do opisania słowami.

Sołtys nie opuszcza Warszawy. W Sierpniu (2024) jego bohater snuje się po dwumilionowym mieście, wybierając zapomniane ulice, zajezdnie tramwajowe i kościoły. „Snuje się” to w tym przypadku najtrafniejsze określenie. Książkę Pawła Sołtysa recenzuje Natalia Kostecka.

„Nie zmylił się mistrz taki”, jak napisał Mickiewicz o słynnym cymbaliście, a Varga jest właśnie takim Jankielem w poemacie, który tworzy się nam w Polsce ostatnich dekad – Radosław Wiśniewski recenzuje książkę Krzysztofa Vargi Śmiejący się pies.

Maria Poprzęcka nie zwraca się ku dobrze rozpoznanej ikonografii martyrologicznej, ale ku całkiem innym, nie zawsze dostrzeganym związkom sztuki ze starością i śmiercią: ku jej zdolnościom regeneracyjnym obalającym mit „stylu późnego” oraz starczej niemocy twórczej, ale też ku jej siłom wprost zabójczym – pisze Marta Leśniakowska o książce Śmierć przed obrazem. O sztuce, starości i znikaniu.

Weronika Murek, znana ze skłonności do zacierania granic między jawą a snem, konstruuje opowieść, która tylko na poziomie deklaratywnym czerpie z estetyki grozy, a w praktyce okazuje się melancholijną historią o samotności, przemijaniu i kobiecym przemęczeniu.

Książka Kulisza przypomina brudnopis surrealisty. Bo jak inaczej wytłumaczyć kolaż luźno związanych ze sobą tekstów, opartych na motywie snu i metodzie wolnych skojarzeń? Piętnaście opowiadań (z czego jedno tytułowe) to pękaty worek z problemami współczesnego świata – groch z kapustą i pomieszanie z poplątaniem. O debiucie Mirosława Kulisza pisze Olga Żyminkowska.

Jeżeli jednak emigracja z tego katastroficznego krajobrazu jest niemożliwa, warto choć na moment odpiąć się od trybów kapitalistycznej maszyny i odzyskać ciało. W Kwaśnych obolach Sęczyk programuje tego rodzaju symulację; wskazuje, czym mogłaby być poezja zaangażowana, gdyby zamiast o niezależność podmiotu upomnieć się o autonomię poetyckiej formy.

Jeśli usłyszycie gdzieś, że Bornholm (wyspa na Bałtyku należąca do Danii, choć przecież mogłaby też być szwedzka albo polska, gdyby historia obrała inną drogę) ma specyficzny mikroklimat przypominający ten śródziemnomorski – uwierzcie.